Fark Yaratan Röportaj bölümümüzün on birinci konuğu 12. Sezon Fark Yaratanımız Erişilebilir Her Şey. Erişilebilir Her Şey, tüm mekanların, hizmetlerin, ürün ve içeriklerin herkes için ulaşılabilir ve anlaşılabilir olmasını hedefleyerek çalışmalarını sürdürüyor. Erişilebilir Her Şey ekibi ile 3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında gerçekleştirdikleri kampanyanın detaylarını ve güncel çalışmalarını konuştuk.
Merhaba, öncelikle röportaj teklifimizi kabul ettiğiniz için teşekkür ederiz. Henüz sizinle bu röportaj aracılığıyla yeni tanışacak olan okuyucularımız için kendinizden bahsedebilir misiniz?
Merhaba, nazik davetiniz için biz teşekkür ederiz. Ben Erişilebilir Her Şey ekibinin kurucu ortaklarından Seben Ayşe Dayı. Gazeteci ve antropoloğum. Erişilebilir Her Şey, farklı engel gruplarından veya engeli olmayan, farklı uzmanlıkları olan engellenen bireylerin bir arada çalıştığı karma bir grup. Biz ekip olarak, farklı kurum ve markalara, sundukları hizmetlerin tüm engellenen bireyler için erişilebilir ve kapsayıcı olması için danışmanlık veren bir sosyal girişimiz. Bugüne dek birçok farklı markanın, kültür sanat kurumunun, festivallerin, etkinliklerin, dijital mecraların erişilebilir olması için danışmanlık verdik. Bunun için hem evrensel erişilebilirlik standartlarını hem de engellenen kullanıcı deneyimini merkeze alıyoruz. Ekibimiz git gide büyüyor ve 2019’dan bu yana daha çok hizmetin erişilebilir olması için çalışmaya devam ediyoruz!
Okuyucularımızla Erişilebilir Her Şey’in hikayesini paylaşabilir misiniz? Nasıl başladınız, aklınıza nereden geldi Erişilebilir Her Şey’i kurmak?
Aslında Erişilebilir Her Şey en başta kendi yaşadığımız erişilebilirlik sorunlarına yönelik çözüm arayışımızdan doğdu. Ben Serebral Palsi’si olan biriyim. Erişilebilir Her Şey’in diğer kurucu ortaklarından Serim de öyle. Hale ise tekerlekli sandalye kullanıcısı. Biz üçümüz aslında üniversiteden arkadaşız. Serim aynı zamanda bir müzisyen ve üniversite yıllarımızda Serim’in müzik yaptığı mekanlara gidebilmenin hem benim için hem Hale için ne kadar zor olduğunu fark etmemizle bir araya gelip “Acaba bu mekanlar nasıl erişilebilir olurdu?” sorusunu sormamızla başladı her şey. O sırada zaten bir taraftan otostop ile Türkiye’yi geziyor, çeşitli konuşmalar da yapıyorduk. Yine engellenen komünite içinde, benzer deneyimleri paylaştığımız ve yine bizim gibi aktivistlik yapan birçok arkadaşımız da vardı. Burada tüm engel gruplarını kapsayan ve erişilebilirlik çözümlerine odaklanan bir yapının da eksikliğinin farkındaydık. Bu eksikliği nasıl kapatabiliriz diye sorduk ve böylece Erişilebilir Her Şey ortaya çıktı.
Hangi sorunlara çözüm üretmek üzere çalışmalar gerçekleştiriyorsunuz?
Aslında tüm erişilebilirlik sorunlarına! Bu da engellenen bireylerin sosyal hayattan istihdama, romantik ilişkilerden eğitime, sağlık hizmetlerinden kültür sanat etkinliklerine engellenme deneyimi yaşadıkları tüm mekanları, tüm platformları, tüm ürünleri, tüm hizmetleri kapsıyor. Biz de erişilebilirliği tam burada fiziksel, içeriksel ve iletişimsel olarak üçe ayırıyoruz ve tüm bu alanlarda erişilebilirlik hizmeti sağlıyoruz. Kısaca, kurumların hem engellenen çalışanlarının hem de engellenen müşterilerinin deneyimlerini en erişilebilir şekilde baştan tasarlıyoruz.
Cumhuriyetin 100. yılına özel Erişilebilir Yüz Yıla isimli bir video yayınladınız. Fikir nasıl ortaya çıktı? Bu videoda nelere dikkat çektiğinizi paylaşabilir misiniz? Sizce ülkemizdeki engelli hakları ve bağımsız yaşam için sağlanan imkanlar yeterli seviyede mi?
Aslında ekip olarak her zaman söylediğimiz şeyleri, Cumhuriyetimizin yeni yüzyılı vesilesiyle tekrar, daha gür ifade etmek istedik. Biz Erişilebilir Her Şey olarak yeni yüzyıla ne söylemek isterdik sorusundan çıktı fikir. Ekip olarak çok heyecanlandık! İlk yüzyılda birçok alanda aldığımız yolun yanı sıra, maalesef henüz engelli hakları ve bağımsız yaşam için sağlanan imkanlar yeterli seviyede değil. Hem bunu dile getirmek hem de bizim her zamanki çözüm odaklı perspektifimizden yeni yüzyılımızın erişilebilir olması için burada olduğumuzu, çalıştığımızı ve daha çok çalışmaya da devam edeceğimizi duyurmak, erişilebilir olmak isteyen herkesi de aramıza davet etmek istedik. Bu sebeple hem var olan sorunları hem de çözüm için önerilerimizi paylaştık. Eğitimin, fiziksel mekanların, siyasetin erişilebilir olmadığını, ancak erişilebilir olmanın hiç de zor olmadığını vurguladık. Videomuzu paylaştığımızda gerçekten de çok güzel tepkiler aldık, heyecanımıza ortak olan birçok insan, birçok kurum oldu. Videomuz çokça paylaşıldı, verdiğimiz mesajın çok anlaşıldığını hissettik. Engellenen bireylerin de mesajımızı sahiplendiğini gördük, bu bizi çok mutlu etti.
3 Aralık Dünya Engelliler Günü kapsamında “Erişilebilir Ol” çağrısıyla çeşitli içerikler hazırlayarak erişilebilirlik sorunlarının her gün ve her mecrada sürdüğünü hatırlatmayı hedeflediniz. Kampanyanın detaylarını ve iletmek istediğiniz mesajı okuyucularımız için tekrar paylaşabilir misiniz? Kampanya nasıl yansıma buldu?
Kurulduğumuz günden beri ekip olarak 3 Aralık’larda yapılan paylaşımları analiz ediyoruz, hatta zaman zaman sunumlarımızda da yer veriyoruz. Bu paylaşımlar ne diyor, neden yanlış, doğrusu ne olabilir diye hem kendi aramızda sık sık tartışıyoruz hem de belirttiğim gibi verdiğimiz eğitim ve konuşmalarda dinleyicilerle birlikte düşünmeye çalışıyoruz. Bu kampanyada da var olan klişe paylaşımları işaret ederek, aslında olması gerekeni vurgulamak istedik. Yani ‘engelli kardeşlerim’ demek yerine ‘engellenen bireylerle birlikte harekete geç’ dedik. Aynı zamanda sizin de belirttiğiniz gibi, bir gün değil, 365 gün burada olduğumuzu söyledik. Yalnızca 3 Aralık’ta paylaşım yaparak değil, her gün erişilebilirlik için adım atarak daha adil bir dünyayı yaratabiliriz. Bunu elbette hep birlikte yapmalıyız, bu sebeple kampanyamızda herkesi kapsamaya, herkesin neler yapabileceğine dair bir çözümler önermeye çalıştık. Geri dönüşler çok anlamlıydı, yıl içinde de yansımalarını göreceğimizden eminiz.
Hizmetlerini, mekanlarını ya da içeriklerini erişilebilir hale getirmek isteyen kurumların size danışmak için kullanabileceği kanalları paylaşabilir misiniz? Bu desteği almak isteyenler size nerelerden ulaşabilirler?
Elbette. E-posta adresimiz olan info@erisilebilirhersey.com oldukça aktif, buradan gelen maillere hızlıca dönüş yapıyoruz. Ayrıca mutlaka web sitemizi incelemelerini öneririz. Instagram ve LinkedIn kanallarımız üzerinden de hem güncel işlerimizi takip edebilir hem de bizlere ulaşabilirler.
Erişilebilir Her Şey ekibinin gelecek planları arasında neler var? Sizi hangi alanlarda çalışmalar yaparken göreceğiz?
Şu sıralar arka planını hazırladığımız ve yakında duyuracağımız birçok proje ve kampanyamız var. Yakın gelecekte özellikle deprem özelinde yürüttüğümüz çalışmaların çıktılarını paylaşacağız, bunun için özellikle heyecanlıyız. Hem 6 Şubat depreminden etkilenen engellenen bireylerle ilgili yaptığımız çalışmaların sonuçlarını hem de yeniden inşa sürecinde karar vericiler özelinde yürüteceğimiz kampanyaları çok farklı mecralarda görüyor olacağız. Ayrıca, farklı engellenen bireylerin deneyimlerini Erişilebilir Her Şey’in danışmanlık süreçlerine dahil etmek ve erişilebilirlikle ilgili hep birlikte daha gür ses çıkarabilmek için kurduğumuz Engellenen Kullanıcı Deneyim Grubu’muzun çağrı ve duyurularını da görüyor olacaksınız. Bunun yanı sıra erişilebilirlik alanındaki önemli bir uluslararası ödülü Türkiye’de duyurmak ve uygulamak için çalışıyoruz, yakında bunu da paylaşıyor olacağız.
Çalışmalarınızda okuyucularımızın size destek olabileceği alanlar var mı? Erişilebilir Her Şey için, çalışmalarınıza katkı sunmak için neler yapabilirler?
Elbette var! Hem de öyle çok ki. Aslında öncelikle belki, erişilebilirlik için yapabileceklerimizden başlayabiliriz. Erişilebilir Her Şey derken, gerçekten ‘her şey’den bahsediyoruz. Yani siz her neyin parçasıysanız, her ne üretiyorsanız, onun erişilebilir olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin, bir sunum hazırlıyorsanız o sunumu erişilebilir yapabilirsiniz. Sunuma kendinizi betimleyerek başlayabilir, sunumun içindeki görselleri betimleyebilir, kapsayıcı, ayrımcı olmayan ve sade bir dil kullanabilirsiniz. Çalıştığınız ofisin, dükkanınızın bir fiziksel mekânı varsa bu mekâna tekerlekli sandalye kullanıcısı biri erişilebilir mi, erişmesi için ne yapmak gerek karar vericiler ile iletişime geçebilirsiniz. Sosyal medyada yaptığınız paylaşımlara alt metin ekleyerek erişilebilir yapabilirsiniz veya çocuğunuzun sınıfında engellenen bir arkadaşı yoksa okul yönetimine neden olmadığını sorabilirsiniz. Bunlar sadece örnek, ama kolaylıkla düşünüp kolaylıkla sağlayabileceğimiz örnekler.
Eğer engellenen bir bireyseniz, tüm bunların yanı sıra yukarıdaki soruda bahsettiğimiz Kullanıcı Deneyim Grubu’muza katılabilir, erişilebilir bir dünya için deneyimlerinizi paylaşabilirsiniz.
Okuyucularımıza iletmek istediğiniz son bir mesajınız var mı?
Erişilebilirlik varsa engellilik yoktur! Daha erişilebilir bir dünya için biz çalışmaya devam ediyoruz. Herkesin katkıları çok kıymetli, daha erişilebilir bir dünya için adım atmak isteyen herkesi bekleriz!
Erişilebilir Her Şey'in güncel çalışmalarına https://www.instagram.com/erisilebilirhersey/ adresinden erişebilirsiniz.